Lời bình của Nhà thơ Như Anh về thơ Hạnh Dung trong tập thơ Ai tri âm IV

Lời bình của Nhà thơ Như Anh 

về thơ Hạnh Dung 

trong tập thơ Ai tri âm IV

Thơ chị chất trữ tình dạt dào trong niềm vui, nỗi buồn đan xen dù là thơ tả cảnh hay thơ tả tình. Nhưng nỗi buồn dường như muốn lấn chỗ niềm vui!. Như bài Xuân về, chị viết: “Cứ mỗi độ xuân về. Bâng khuâng chim én gọi. Hoa cười nét đam mê. Thoáng buồn giăng mắt nói...”. Sao chẳng nghe lòng rộn rã, mà lại nghe tê tái buồn!. Phải chăng nói như đại thi hào Nguyễn Du “Người buồn cảnh có vui đâu bao giờ” (Kiều). Thật ra, thơ chị thường cảnh tình tương tác để gợi lên những cảm xúc buồn, vui và chị thường mượn những hình ảnh sương, gió, mây, trăng, bãi cát... khi thì ước lệ, khi thì ẩn dụ để gợi vui, buồn. Chẳng hạn: “Thềm khuya sương mong manh. Chẳng che tròn giấc mộng...” (Cõi mơ) hay “Nhưng hôm nay còn lại. Bãi cát trắng chơi vơi” 

(Gọi lòng). Tôi đọc thơ chị hầu hết là thơ tình mang nỗi buồn man mác, trừ bài “Tình anh“ viết năm 1977 là niềm vui đích thực. Phải chăng là tình đầu nên thơ mộng. Tôi muốn chia sẻ bài “Tình anh“ qua sự cảm nhận niềm vui thơ mộng ấy để gởi đến chị và bạn thơ.

Tình anh

Tình anh
Như cánh chim trời
Em cây xanh nhỏ
đón mời chim yêu
Tình anh
Cơn gió về chiều
Em như chiếc lá mỹ miều
 Vờn bay.  1977             

Về hình thức là bài thơ 4 câu lục bát. Nhưng tác giả ngắt câu xuống dòng để tạo sự lạ lẫm, độ dừng, tạo sự tư duy, nhạc điệu và cảm xúc mang tính mỹ học. Vần điệu vẫn là vần điệu lục bát, mang âm hưởng ca dao về sự ví von, so sánh: ”anh như... em như...” thật nhẹ nhàng, lãng mạn: ”Tình anh như cánh chim trời. Em cây xanh nhỏ đón mời chim yêu”. Sự ví von đó thường gặp trong ca dao: “Tình anh như nước dâng cao. Tình em như dải lụa đào tẩm hương” (Ca dao). Liên thơ lục bát của chị hàm súc hơn vì đã loại bỏ nét dư ”tình em” như cây xanh nhỏ, mà chỉ nói ”Em cây xanh nhỏ” mang ẩn dụ tình em như thế là rất hay. “Tình anh như cánh chim trời”. Một cảm xúc lãng mạn và thơ mộng. Với hình tượng “cánh chim trời” biểu trưng sự bay nhảy, tự do và “trời“ một không rộng lớn bao la, không bến bờ. Sự kết hợp ”cánh chim trời” để ví với cái tình anh thì thật là lãng mạn, đa tình và hạnh phúc. Nhưng nếu ta chưa đọc tiếp liên thơ: “Tình anh cơn gió về chiều. Em như chiếc lá mỹ miều vờn bay” thì chắc sẽ băn khoăn tự hỏi chẳng biết cái tình em tình anh có hòa hợp nhau không hay như cánh chim trời cứ bay và cây xanh nhỏ cứ đón. Cây xanh nhỏ một hình tượng ẩn dụ về cái đẹp và niềm vui. Nhưng khi sự ví von tiếp theo là: ”Tình anh cơn gió về chiều”, một cơn gió nhẹ nhàng mát mẻ đã làm cho “chiếc lá mỹ miều" - là sự ẩn dụ về người đẹp - được vờn bay, thì ta thở phào vui sướng vì chim trời đã đậu trên cây!. Một sự gặp gỡ, hòa điệu luân vũ giữa gió chiều và “chiếc lá mỹ miều vờn bay”. Một loạt nghĩa nội hàm phong phú và lãng mạn nhưng thanh cao cho ta tư duy. Bài thơ ít chữ mà nhiều ý, tràn ngập hình ảnh và âm thanh. Những hình tượng cánh chim, cây xanh, cơn gió, chiếc lá đều được tác giả thổi hồn vào tạo nên một đời sống sinh động lãng mạn!. Rất là ấn tượng. Đúng là một trong những bài thơ hay của chị.

Với cụm từ Ai tri âm đó, hẳn là tác giả muốn nói đến sự tri âm cùng bạn thơ góp bút. Vậy bài thơ họa sau đây không ngoài việc nối vòng tay thơ ca thân hữu.

Xuân về

Cứ mỗi độ xuân về
Bâng khuâng chim én gọi
Hoa cười nét đam mê
Thoáng buồn giăng mắt nói
Tóc bay - chiều mong manh
Sương bay - chiều gió gọi
Lá vàng trôi trôi nhanh
Xuân qua lòng chưa nói…
Hạnh Dung

Xuân – Tình
(Họa vận)

Xuân về - Em cùng về
Tình yêu lên tiếng gọi
Lòng rộn ràng sướng tê
Qua những ngày nhung nhớ
Thì ngại gì chiếu manh
Thì ngại gì vạt cỏ
Bởi thời gian trôi nhanh
Tay chân thay lời nói
Như Anh

Nhìn chung thơ chị ngôn ngữ trữ tình, nhẹ nhàng, sâu lắng, nhiều hình ảnh ẩn dụ và ngữ nghĩa nội hàm.

(Trích lời bình của nhà thơ Như Anh trong tập thơ AI TRI ÂM  ĐÓ IV (Chân dung thơ) do nhà xuất bản văn nghệ in và phát hành năm 2008)

Trích thơ:

Cõi mơ

Anh trao em nụ hồng
Ấm áp những lời ca
Em như say giấc nồng
Lạc chốn mộng, vườn hoa...
Đời sao nỡ cách ngăn
Những khát khao trần thế
Những đợi chờ mênh mang
Buồn dâng như sóng bể
Cho mây hờn!... Mưa bay!...
Cho thời gian khe khẽ
Những thì thầm gió mây
Ấm tình em đó nhé!...
Trăng ơi sao đưa lối
Cõi mơ gió đưa lay
Ngọt ngào hương chăn gối
Anh à! rót đắm say...
Thềm sương khuya mong manh
Chẳng che tròn giấc mộng
Duyên bình minh đỏng đảnh
Bàng hoàng cõi hư không!!...

Tháng 12/ 2005
Hạnh Dung


Gọi lòng

Đêm nay mưa giăng giăng
Len trong cành lá nhỏ
Gió thoảng ngoài song thưa
Thì thầm như tiếng thở
Giọt buồn vén tâm tư
Gọi lòng bao nỗi nhớ
Thánh thiện nụ hôn đầu
Bàn tay nào hớn hở
Ấm tình ta bên nhau
Sóng trùng dương vọng lời
Trên cành cây chim gọi
Ngọt ngào hương yêu ơi!
Nhưng hôm nay còn lại
Bãi cát trắng chơi vơi
Người yêu đâu hẹn đến
Ngày về Nha Trang ơi!.

1977
Hạnh Dung

Thời gian

Sao mỗi lần gặp mỗi lần xa!
Lưu luyến nhìn nhau dạ xót xa
Tiệc vui men thắm, tình sâu đậm
Thoáng buồn gợi nhớ tuổi mơ hoa

Mái trường xưa, tiếng ve còn vọng
Lời thầy cô thương mến, xa, mong
Dấu chân phai lớp cũ hao dần
Bờ kỷ  niệm, sóng xanh còn đọng…

Suối tóc mềm âu yếm vai thon
Nét kiêu sa tung gió vẫn còn
Sao hờ hững - Thời gian tắm gội
Nhuộm màu sương, trăn trở gót son!

Đêm xuống rồi, gió lạnh, mưa giăng
Làn mây xám lững lờ, im lặng
Tiếng tí tách gọi lời cây cỏ
Giờ chia tay - Xao động ánh trăng!...

Một  ngày  cuối  đông  2006
Hạnh Dung